Een ambtenaar bevindt zich constant in een maatschappelijk-politiek krachtenveld waar informatie moet worden opgehaald en worden gedeeld. Het belang van een goed ontwikkeld spelgevoel met betrekking tot de gevoeligheid van informatie en het ‘lopen van de hazen’ neemt toe. Het vermogen om de connectie met de buitenwereld te leggen en kansen te benutten is zeer belangrijk, maar verliest zijn potentie als het niet gepaard gaat met bewustzijn rondom het politiek-ambtelijke apparaat. Uw professionals leren in deze opleiding de organisatie van de overheid kennen en de positionering van de gemeente. Rollen zoals die van de Gemeenteraad, Raadcommissie en College, als ook het proces van besluitvorming binnen en tussen deze partijen, behoren tot deze opleiding. De ambtenaar nieuwe stijl is volgens de visie van Certus Groep politiek-bestuurlijk sensitief. In deze interactieve opleiding worden professionals getraind om politiek gevoelig dossiers te herkennen en adequaat te adviseren. Ze leren de juiste vertaalslagen te maken en de geschikte paden te bewandelen om zowel intern als extern actoren efficiënt en effectief te adviseren. Het bevorderen van hun vermogen om strategisch te adviseren staat centraal.

Opleidingsthema’s

• Inleven en doelmatig verhouden tot bestuur, politiek en omgeving
• Handvatten uit communicatie- & gedragsleer
• Ambtelijk vakmanschap
• Rollenspellen & politiek gevoelige casussen

Bijeenkomst 1: doelmatig omgaan met de wereld van bestuurders

Er wordt allereerst aandacht besteed aan de definitie van politieke sensitiviteit en de beschikbare relevante literatuur. U gaat in op de diverse en soms botsende rationaliteiten waar bestuurders een beroep op doen. Er wordt stil gestaan bij de omgeving en de rol die u als adviseur in de gemeenten heeft. Dit in verhouding tot de rol van de bestuurders. Het gaat hierbij om de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van alle relevante actoren die betrokken zijn bij de totstandkoming van gemeentelijk beleid. Verder is inzicht in het besluitvormingsproces cruciaal. Hoe kan het dat goed beleid er niet altijd doorheen komt en op basis van welke gronden en overwegingen gebeurt dit? En hoe kunt u zich hier als adviseur tot verhouden? Juist door interactie met de belevingswereld van bijvoorbeeld een wethouder op basis van praktijkvoorbeelden, leert u als ambtenaar meer omgevingsbewust en strategischer te handelen. Ook worden de voorwaarden voor adequate adviesverlening besproken. Hierbij wordt de positie en structuur van de gemeente besproken in relatie tot uw eigen praktijk. Voorts worden er deze dag een aantal actuele casussen uit gemeenteland (bijvoorbeeld over herhuisvesting) behandeld. U werkt deze individueel of in een kleine groep uit; waarbij u geprikkeld wordt om positie in te nemen in uitdagende (politiek gevoelige) vraagstukken. Ook wordt collectief een analyse gemaakt van een aantal actuele artikelen uit vakbladen of dagbladen met betrekking tot complexe politiek-bestuurlijke materie. Tot slot gaat u aan de slag met uw eigen praktijkcasus die u in de laatste dag van de opleiding presenteert en gezamenlijk analyseert.

Bijeenkomst 2: effectief verhouden tot het bestuur en de politiek

U wordt meegenomen in de “wereld” van de bestuurders (college van B&W) van de gemeente. Er wordt stilgestaan bij de diverse bestuursstijlen en de wijze waarop de adviseurs daar rekening mee kunnen houden of naar kunnen handelen. Hierbij gaat u aan de slag met de Kernkwadranten van Daniël Ofman. Zodoende reflecteert u op uw eigen krachten en uitdagingen als adviseur en leert u meer strategisch en adaptief te handelen als ambtenaar. U oefent met de methodiek: politieke krachtenveldanalyse om een beeld te krijgen van de betrokken bestuurders en de “wereld” waarin zij hun werk doen. Zo leert u zowel over de systeem- als leefwereld van bestuurders in relatie tot uw eigen alledaagse werkzaamheden als ambtenaar. Verder is de dagelijkse praktijk uit uw eigen gemeente vormgevend voor deze dag. Er is dan ook sprake van veel (intergemeentelijke) interactie. Ook worden er meerdere actuele artikelen geanalyseerd en van commentaar voorzien. Verder oefent u met de Roos van Leary, om in samenwerkingen goed te begrijpen hoe anderen in beweging komen en wat dit vraagt van uw eigen positie. Letterlijk! U beweegt door de Roos van Leary heen. Op deze dag is er ook tijd geboden om aan de slag te gaan met de eigen praktijkcase en bestaat de gelegenheid om vragen aan de begeleiders en de andere deelnemers te stellen. Eind van deze dag worden de praktijkcasussen nogmaals kort doorgenomen en van de nodige suggesties voorzien.

Bijeenkomst 3: praktijkvoorbeelden oefenen met een trainingsacteur

U gaat aan de slag met een ervaren trainingsacteur! De acteur is getraind om bijvoorbeeld de rol van wethouder aan te nemen. De inzichten en theorie uit de eerste dagdelen worden in de praktijk gebracht door te oefenen met reële situaties uit de eigen praktijk als ambtenaar. Mocht u liever niet deelnemen aan rollenspellen dan kunt u de rol van observator innemen. Uw referentie- en handelingskader als adviseur worden zodoende op de proef gesteld en er worden concrete handvatten aangeboden om in complexe situaties goed uw rol als adviseur te pakken. Het tweede gedeelte van de lesdag staat in teken van de veranderlijke informatie- netwerksamenleving van anno nu. U gaat aan de slag met onderwerpen als participatie, netwerksturing en social media. Aan de hand van de eigen praktijk, actuele artikelen, casussen en succesverhalen leert u om afgestemd op de complexe context, waar u zich als ambtenaar in begeeft, zo goed mogelijk positie in te nemen.

Bijeenkomst 4: uw eigen politiek-bestuurlijk gevoelige casus presenteren

In de laatste lesdag presenteert u uw eigen politiek-gevoelige casus. Deze praktijkcase is in de loop van de opleiding samen met de opleiders scherp gesteld. Uw analyse en aanpak van de casus geeft u vorm aan de hand van de opgedane inzichten uit de opleiding. Andere deelnemers en de opleiders voorzien u van feedback. Zo leert u met en van andere ambtenaren (cursisten) en past u de lesstof concreet toe in een werkelijke situatie. Verder traint u uw presentatietechnieken.

• Een goed ontwikkeld spelgevoel voor de rol, context en beweegredenen van bestuurders en praktische inzichten om effectief samen te werken met bestuurders. U leert bijvoorbeeld over de verschillende bestuursstijlen en krijgt handvatten om uw advies per situatie op maat te snijden (scenario scheppend werken).
• Een scherp beeld bij de verhoudingen tussen de ambtelijke organisatie, het College, de Raad en andere belangrijke betrokken partijen en wat dit betekent voor uzelf. Uw adviesvaardigheden zijn hiermee versterkt.
• Een persoonlijk plan van aanpak op het gebied van politiek-bestuurlijke sensitiviteit. Zo leert u over uw eigen kwaliteiten en uitdagingen als ambtelijk adviseur en krijgt u persoonlijk advies om hiermee doelgericht aan de slag te gaan.
• Concrete lessen over politiek-bestuurlijke sensitiviteit die u direct in de praktijk kan brengen door middel van het oefenen met een ervaren trainingsacteur uit het publiek domein.
• Concrete tips om in het complexe krachtenveld van tegenwoordig strategisch positie te kiezen. Zo leert u o.a. over participatie, netwerksturing binnen de snel veranderlijke samenleving.
• U weet politiek gevoelige dossiers tijdig te herkennen en adequaat op te pakken